НВО Инфоцентарот, во периодот јули 2014 – октомври 2015 година, реализираше постојан мониторинг и анализа на јавната дебата во медиумите за примената на Законот за медиуми, Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги, Законот за граѓанска одговорност за навреда и клевета, како и за состојбите во медиумската сфера воопшто.
Во мониторингот беа вклучени 16 традиционални и нови медиуми – весници: Слободен печат, Утрински весник, Нова Македонија, Дневник, и Вечер; неделникот Фокус; телевизиите: Канал 5, Сител, Телма, МРТ1 и 24 Вести (се набљудуваа централни информативни емисии) и порталите: Плусинфо, А1.он, Курир, Република, Плусинфо и НоваТВ.
Предмет на анализа беа новинарските текстови и прилози, колумните, фотографиите и другите илустрации поврзани со написите и со темите вклучени во мониторингот.
Во периодот од јули 2014 до октомври 2015 година беа објавени вкупно 1.836 новинарски написи и прилози.
Најголем број прилози се објавени во порталите Плусинфо (265 или 14%) и А1.он (223 или12%). Кај весниците и неделниците најголем број текстови се објавени во Слободен печат – 152 или 8% и во Фокус – 103 или 6%, а од телевизиите најмногу објави имаат 24 Вести – 124 или 7% и Телма – 82 или 5%.
Според анализата на новинарските прилози, медиумите повеќе простор и внимание им отстапуваат на медиумските закони и генерално на состојбите во медиумската сфера, додека проблемот со навредата и клеветата се следи спорадично и во зависност од актуелноста на судските случаи. Ова го потврдува и квантитативниот пресек според кој само 8,6% од објавените прилози се однесуваат на навредата и клеветата. Распоредот на објавени прилози по медиум, пак, го покажува вообичаениот тренд односно покажува дека најмногу и најчесто за навредата и клеветата информираат критичките медиуми и тоа главно информативните портали.
Клучните наоди од мониторингот на медиумското покривање покажуваат дека:
- Критичките медиуми постојано информираат и ги следат настаните и процесите поврзани со медиумската сцена во државава. Главно доминираат прилози поврзани со домашните и меѓународните активности и настани на кои се дискутира за слободата на медиумите и слободата на изразување, како и прилози посветени на случаите на загрозување на слободата на изразување и нападите врз новинарите.
- Во информирањето на медиумите недостига аналитичкиот аспект на обработка на темите. Новинарите главно ги пренесуваат изјавите и ставовите на домашните и странските актери од областа на медиумите, како и на домашните и странски политичари. Со други зборови, вести и извештаи има редовно, коментари има спорадично, а анализи речиси и да нема.
- Додека критичките медиуми редовно информираат за актуелните настани и процеси поврзани со медиумската сцена, со слободата на медиумите и со слободата на информирање и изразување, провладините медиуми, овие настани и процеси речиси комплетно ги игнорираат и се обидуваат да создадат слика за тоа дека во Македонија нема никакви нарушувања на слободата на медиумите и слободата на изразување.
- За провладините медиуми најголем проблем се критичките медиуми и нивните уредници и новинари, кои се постојана мета на напади, дисквалификации и етикетирање. Во прилозите и написите, синхронизирано и во континуитет се тврди дека средствата што критичките медиуми ги добиваат преку грантови и донации, главно од Фондацијата Отворено општество Македонија (ФООМ), но и од УСАИД и западноевропските амбасади, претставуваат директно политичко опозициско дејствување, корумпирање на медиумите и убивање на новинарството. Едновремено, овие медиуми, не само што ги ставаат под прашање веродостојноста и демократските капацитети на критичките медиуми, туку изнесуваат и низа неаргументирани обвинувања дека тие работат на штета на државните интереси.

Овој мониторинг е дел од Проектот за одговорни медиуми и законодавни реформи во медиумската сфера, во рамките на Програмата на УСАИД за зајакнување на независните медиуми во Македонија, спроведуван од Центарот за развој на медиуми (ЦРМ.

За Авторот: NVO Infocentar

info@nvoinfocentar.org.mk
contact@nvoinfocentar.org.mk
facebook/NVOInfocentar